In 2021 en 2022 zijn er maatregelen verkondigd om de mismatch terug te dringen. Voor de korte termijn ging het om een gerichtere inzet van de verzekeringsarts, waaronder de 60- plusmaatregel. Voor de middellange termijn was aangekondigd om drie beleidsopties te gaan verkennen: het laten vervallen van het duurzaamheidscriterium, het aannemen van duurzaamheid na vijf jaar volledige arbeidsongeschiktheid en ‘Praktisch beoordelen’. Voor de stelselverbeteringen op lange termijn heeft de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) inmiddels een aantal voorstellen gedaan. De drie varianten uit het OCTAS-rapport worden op dit moment verder uitgewerkt.  

Maatregelen hebben effect gehad

Van Gennip geeft aan dat de kortetermijnmaatregelen om de vraag naar sociaal-medische beoordelingen te verminderen effect hebben gehad. In 2023 heeft UWV in totaal circa 77.000 WIA-claimbeoordelingen kunnen doen. Dat zijn zo’n 14.000 (ruim 20%) meer WIA-claimbeoordelingen dan in 2022.

Van Gennip verwacht dat UWV door het pakket aan maatregelen de komende jaren een hoger aantal beoordelingen kan doen dan voorheen. Met name door de procesoptimalisaties bij UWV, waaronder het werken in sociaal-medische centra (SMC’s), maar ook door de maatregel ‘Praktisch beoordelen’ die zij per 1 juli 2024 wil invoeren.

De verwachting is dat het aantal WIA-claimbeoordelingen door UWV tot en met 2026 zal gaan stijgen naar ongeveer 67.300 (voorzichtig scenario) tot 72.100 (optimistisch scenario) per jaar. Hiermee is een duidelijk effect van de maatregelen te zien. Zonder de maatregelen zou UWV naar verwachting namelijk minder dan 60.000 WIA-claimbeoordelingen per jaar kunnen uitvoeren.

Maar, er is ook een toenemende vraag naar WIA-beoordelingen. In 2023 heeft UWV 10.000 meer WIA-aanvragen ontvangen dan verwacht (een toename van 14%). Dus is er meer nodig om de achterstanden verder terug te dringen, concludeert de minister.

Actieplan voor meer samenwerking

In een online consultatie op www.denkmeeoversmb.nl is door ca. 500 deelnemers meegedacht over het vraagstuk. De oproep van veel deelnemers is om de samenwerking te versterken tussen de sociaal-medische sector, de arbodiensten en de curatieve zorg. UWV en Van Gennip kondigen daarom een actieplan aan.

Het actieplan bestaat uit drie hoofdthema’s:

1. Regionaal de samenwerking versterken tussen huis-, bedrijfs- en verzekeringsartsen, en onderzoeken of het vooraf vaststellen van een gezamenlijk doel kan helpen bij het delen van informatie (doelbinding).
2. Gegevensdeling gericht mogelijk maken door de ruimte te verkennen die er is binnen de (wettelijke) kaders en door te kijken bij welke bestaande initiatieven kan worden aangesloten.
3. Het efficiënter inrichten van de samenwerking tussen bedrijfsartsen en verzekeringsartsen.

Van Gennip wil samen met UWV verkennen hoe ze kunnen komen tot slimmere en efficiëntere samenwerking tussen arbodiensten en UWV. UWV voert hierover gesprekken met verschillende arbodiensten. In die gesprekken wordt onderzocht hoe met een van de arbodiensten een pilot kan worden gestart die zich richt op een meer complete en warme overdracht van cliënten bij de aanlevering van het re-integratieverslag (RIV). De uitkomsten van een dergelijke pilot kunnen dienen als startpunt om verder in kaart te brengen welke vormen van samenwerking mogelijk zijn en wat daarvoor nodig is.

UWV wil door middel van samenwerkingsafspraken inzetten op de samenwerking met private partijen. Een eerste stap daarin is het convenant voor het aanvragen van Eerstejaarsziektewetbeoordelingen. UVW wil bekijken hoe deze aanvragen zo efficiënt mogelijk behandeld kunnen worden. Ook hier geldt dat UWV de mogelijkheden voor verdergaande samenwerking met private partijen in kaart wil brengen.

Kwijtscheldbeleid WIA-voorschotten

Het blijft de komende jaren ook van belang om de negatieve effecten van de mismatch voor langdurig zieke werknemers en werkgevers zoveel mogelijk te beperken. Zolang mensen te lang moeten wachten op een WIA-claimbeoordeling, vindt de minister het van belang dat zij een voorschot kunnen krijgen in afwachting van de beoordeling en dat zo’n voorschot niet wordt teruggevorderd. Het beleid wordt met nog een jaar verlengd tot en met 31 december 2025.

In het najaar volgt er een nieuwe brief over de voortgang van de aanpak van de mismatch.

Kamerbrief sociaal-medisch beoordelen