Na twee jaar ziekte geen loon, wél vakantie

Deze uitspraak heeft grote financiële gevolgen voor werkgevers. Vooral voor werkgevers die het arbeidscontract met een zieke werknemer niet meteen beëindigen na de wachttijd. De rechter zegt namelijk: ook al krijgt de werknemer geen loon meer, hij of zij bouwt nog steeds vakantiedagen op zolang het contract blijft bestaan. Die dagen kunnen later worden opgenomen of uitbetaald bij ontslag.

Hoe zit dat precies?
Volgens de Nederlandse wet bouwt een werknemer geen vakantiedagen op als er geen recht meer is op loon. Dat is meestal na 104 weken ziekte, of 156 weken als het UWV een loonsanctie oplegt. Maar de rechter vindt dat deze regel in strijd is met Europese regels.
In de Europese Richtlijn 2003/88/EG staat dat een werknemer altijd recht heeft op minstens vier weken betaalde vakantie. Dat recht hangt niet af van loon, maar van het bestaan van een arbeidscontract. Daarom moet de Nederlandse regel volgens de rechter buiten toepassing blijven.
Kort gezegd: ook na het stoppen van de loondoorbetaling tijdens ziekte, bouwt de werknemer vakantiedagen op zolang het contract loopt.

Arbeidscontract beëindigen na langdurige ziekte
De uitspraak betekent dat vakantiedagen blijven oplopen na de wachttijd, zolang het contract niet is beëindigd. Sinds de ‘Xella-uitspraak’ van de Hoge Raad op 8 november 2019 moeten werkgevers meestal instemmen met het verzoek van een langdurig zieke werknemer om het contract te beëindigen. Daarbij moet de werkgever de wettelijke transitievergoeding betalen. In de zaak bij de rechtbank Gelderland weigerde de werkgever dat, en dat kost hem nu veel geld. De Hoge Raad koppelde deze verplichting aan het recht op compensatie van de transitievergoeding. Maar wat gebeurt er als die compensatie wordt beperkt?

Versobering van de compensatieregeling
Vanaf 2 juli 2026 krijgen niet alle werkgevers nog compensatie voor de transitievergoeding bij ontslag na langdurige ziekte. Alleen kleine werkgevers komen dan nog in aanmerking. Grote werkgevers krijgen geen vergoeding meer. De Raad van State heeft zelfs geadviseerd om de verplichte transitievergoeding na langdurige ziekte helemaal af te schaffen. Door deze versobering zullen grote werkgevers misschien minder snel overgaan tot ontslag. Maar dat kan duur uitpakken, want de vakantiedagen blijven zich opstapelen.

Wat betekent dit in de praktijk?
Werkgevers met slapende dienstverbanden lopen financieel risico. Zieke werknemers kunnen zich melden en betaalde vakantiedagen opnemen, ook al werken ze niet meer na de wachttijd.
Volgens het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2022:3607) moeten deze vakantiedagen worden uitbetaald tegen het loon dat op dat moment geldt. Dus inclusief eventuele cao-verhogingen.
De uitspraak van de rechtbank Gelderland kan dus flink wat geld kosten voor werkgevers die het contract met langdurig zieke werknemers niet beëindigen.

Kan de schade gecompenseerd worden?
Misschien wel. In sommige gevallen kan de Staat aansprakelijk worden gesteld. Dat gebeurde eerder ook, toen bleek dat de Nederlandse wet in strijd was met Europese regels over vakantieopbouw tijdens ziekte.
In 2015 oordeelde de Hoge Raad dat de Staat schade moest vergoeden. Toen ging het vooral om claims van werknemers. Nu zouden ook werkgevers een schadeclaim kunnen indienen. Of dat kans van slagen heeft, is nog niet duidelijk.

Open eindjes
Er zijn nog veel vragen. Bijvoorbeeld:

• Wat als een werknemer weigert een vaststellingsovereenkomst te tekenen na twee jaar ziekte, en de werkgever een UWV-procedure moet starten? Dan loopt het contract door, en dus ook de vakantieopbouw. Is het eerlijk dat de werkgever die extra dagen moet betalen? Kan hij die kosten ergens verhalen?
• Wat betekent de versobering van de compensatieregeling voor de verplichting om het contract te beëindigen?
• Wat als een werknemer na de wachttijd deels blijft werken, zonder dat het contract officieel wordt aangepast? Worden vakantiedagen dan opgebouwd op basis van het oorspronkelijke aantal uren?

De antwoorden op deze vragen laten nog op zich wachten.

Voor nu geldt: beëindig het contract met een langdurig zieke werknemer zodra dat kan. Laat je goed adviseren als casemanager of werkgever.

Gevolgen voor WGA-gerechtigden
Werknemers kunnen na de wachttijd betaalde vakantiedagen opnemen. Maar als die dagen zijn opgebouwd ná het recht op WIA, dan telt dat als inkomen. Het UWV verrekent dat met de WIA-uitkering. Dat kan de WGA-schadelast voor de werkgever iets verlagen.

Inmiddels zijn er Kamervragen over de uitspraak gesteld (lees hier meer). De minister SZW is van mening dat de Nederlandse wetgeving niet in strijd is met het Europese recht, echter delen diverse juridische auteurs (en de rechtbank Gelderland) deze mening niet.